อาหารมงคล ในงานแต่ง
งานแต่งงานนับเป็นงานที่สร้างความอิ่มหมีพีมันให้ผู้ที่ไปร่วมงาน ซึ่งนับเป็นความสวยงามอีกประการที่ไม่อาจจะละเว้นไม่กล่าวถึงไปได้เลยล่ะค่ะ อาหารในงานวิวาห์นั้นแต่ละชาติแต่ละภาษาก็จะมีความแตกต่างกันออกไปทั้งในด้านการจัดวางการเลือกสรรเพื่อให้สอดคล้องกับแนวความคิดและคตินิยมในการแต่งงาน วันนี้เราจะมาดูอาหารงานแต่งแบบไทยๆ กันค่ะ คุณผู้อ่านที่เคยอยู่ใกล้ผู้เฒ่าผู้แก่ก็อาจจะเคยได้ยินคำว่า ไป "กินสามถ้วย" คำนี้มาจากอาหาร 3 ชนิดที่จะต้องมีในงานมงคลสมรสของคนไทยในสมัยก่อน เนื่องจากในสมัยก่อนนั้น การเดินทางยังไม่สะดวก เมื่อมีใครจัดงานแต่งงานขึ้น คนที่มาร่วมงานที่อยู่ไกลหน่อยก็จะต้องเดินทางกันลำบากและเกิดความเหนื่อยล้า อาหารที่ตระเตรียมสำหรับต้อนรับแขกที่เพิ่งมาถึงงานก็จะต้องเป็นอาหารที่เรียกพลังงานคืนได้ดี โดยอาหารดังกล่าวก็จะต้องมีชื่อและความหมายอันเป็นมงคล สอดคล้องกับงานแต่งงานด้วย ซึ่งได้แก่อาหารหวาน 3 รายการดังนี้ค่ะ
ข้าวเหนียวน้ำกะทิข้าวเหนียวน้ำกะทิ ซึ่งมีความหมายว่า ให้คู่บ่าวสาวนั้นรักกันแน่นเหนียวเหมือนข้าวเหนียวและมีความหวานชื่นเหมือนน้ำกะทิ
ข้าวตอกน้ำกะทิ มีความหมายว่า ให้คู่บ่าวสาวนั้นมีความรักที่เบ่งบานรุ่งเรืองเช่นเดียวกับสีอันขาวสวยของข้าวตอก มีความหวานชื่นเหมือนน้ำกะทิ และในกรณีนี้แม่อบเชยมีความเห็นเพิ่มเติมว่า อาจจะแฝงไว้ด้วยความหมายของข้าวตอกที่เราใช้กันในงานพิธีไหวครูด้วยก็ได้นะคะว่า ขอให้ความรักเบ่งบานสวยงามภายใต้กรอบประเพณีอันดีงามเช่นเดียวกับที่ข้าวตอกไม่เคยกระเด็นออกนอกที่ครอบเวลาคั่วข้าวตอก
ลอดช่องน้ำกะทิ มีความหมายให้คู่บ่าวสาวนั้นมีความรักที่ยืนยาวและจะทำการใดก็ขอให้ตลอดปลอดโปร่ง ประสบความสำเร็จในชีวิตคู่ เพราะลอดช่องนั้นมีลักษณะที่รื่นไหลนั่นเองค่ะ ส่วนน้ำกะทิก็มีความหมายเดิมค่ะ คือความหวานชื่นนั่นเองนะคะ
ทีนี้มาดูขบวนขันหมากค่ะ สิ่งที่ขาดไม่ได้เลยคือ "เตียบอาหาร" ที่จะต้องมีอาหารหวานคาว อย่างน้อย 3 คู่ คือจะมากกว่านี้เท่าไหร่ไม่ว่ากันแต่น้อยกว่าไม่ได้ค่ะของที่จะต้องใส่เตียบได้แก่ หมากพลู ขนมจีบ ไก่ต้ม หมูต้ม ขนมจีนน้ำยา สุรา และ ห่อหมกค่ะ ซึ่งหากสังเกตให้ดีก็จะเห็นว่าอาหารที่ใส่มานั้น มีความหมายเข้ามาแทรกอีกแล้วนะคะ
ห่อหมกก็เพื่อให้เจ้าบ่าวเจ้าสาวนั้น "เออ ออห่อหมก" กันไปทุกเรื่อง จะได้ไม่ต้องมีเรื่องขัดใจกันนั่นเอง
ขนมจีบก็เพื่อให้คู่แต่งงานรักกันหวานชื่นเช่นช่วงที่จีบกันใหม่ๆ นั่นเอง เพราะความรู้สึกของคนรักกันที่หวานชื่นที่สุดก็ช่วงที่จีบกันนั่นเองนี่คะ ดังนั้นแม้จะแต่งกันอยู่แล้วก็ยังมิวายต้องมีขนมจีบมาเตือนใจ
ขนมจีนน้ำยา ขนมจีนนั้นเป็นของสำคัญในงานแต่งงานตั้งแต่สมัยเก่าก่อนแล้ว ขนมจีนที่นำมาใช้ในงานแต่งงานนั้นต้องโรยให้เส้นยาวที่สุด ต่อเนื่องกันอย่างสม่ำเสมอ ดังนั้นเวลาจัดก็จะต้องจัดให้ลงตัวสวยงามโดยไม่ต้องตัดให้ขาดค่ะ ถ้าเด็กรุ่นใหม่ไปช่วยงานแต่งงานแล้วอุตริไปตัดเส้นขนมจีนเพราะเห็นว่ายาวไปจัดไม่สวยงามละก็มีหวังถูกตีมือหักแน่ๆ เลยค่ะเพราะว่าคนโบราณเข้าถือกันนัก
นอกจากนี้แล้วเครื่องเคียงของขนมจีนที่ประกอบไปด้วย " ถั่วงอก" ก็ให้ความหมายของความเจริญงอกงามค่ะซึ่งถั่วงอกนี้ไม่เพียงแค่ชื่อนะคะที่เกี่ยวข้องกับการเติบโตงอกงามแต่ในทางวิชาการแล้วก็มีฮอร์โมนจิบเบอเรลลินที่เป็นฮอร์โมนกระตุ้นการเติบโตของต้นไม้ที่คนเราก็จะได้รับด้วยเช่นกันหากบริโภคในปริมาณที่พอดี
อาหารต้องห้ามในงานแต่งงานที่สมัยโบราณนั้นจะไม่ยอมให้มีเลยได้แก่ แกงบวน ต้มยำ ยำผัก ปลาร้า ปลาเจ่า ตลอดจนแกงร้อนและชนิดอื่นๆ ที่ชื่อไม่เป็นมงคล จนกระทั่งหมี่กรอบก็ไม่ใช้ค่ะ เพราะมันหักเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อย สื่อถึงความหมายที่ไม่ดีเช่นกัน แม้ว่าอาหารที่ไล่ชื่อมาจะเป็นที่โปรดปรานแค่ไหนก็อย่าเสียดายเลยค่ะ เพราะใช่ว่าเขาจะแต่งงานกันทุกวันเสียที่ไหน วันอื่นๆ มีถมไปที่เราจะได้กินอาหารจานโปรดใช่ไหมคะ